Ogrzewanie domowe i słaby opał

Głównym źródłem smogu są słabej jakości instalacje grzewcze, które służą do ogrzewania domów jednorodzinnych i starych kamienic (kotły, piece i tak zwane śmieciuchy). Prawie połowa polskich gospodarstw domowych korzysta z kotłów i pieców na paliwa stałe.
Jest to wciąż najbardziej popularny sposób ogrzewania w naszym kraju.

Do tego zwyczaj spalenia śmieci w tzw. kopciuchach/ śmieciuchach, do których można wrzucić prawie wszystko, jest również bardzo mocno zakorzeniony w polskim społeczeństwie. I tak zamiast trafiać do koszy, odpady trafiają do pieców. W ten sposób Polacy pozbywają się nawet 2 mln ton odpadów rocznie. Śmieci, trafiające do pieca są bardziej szkodliwe niż jakiekolwiek paliwo – przy ich spalaniu powstają m.in. bardzo trujące i toksyczne dioksyny, furany, cyjanowodór1. To wszystko powoduje wydzielanie dużych ilości dymu do atmosfery. W skali makro nasila efekt cieplarniany, a w skali mikro zatruwa życie małych i dużych aglomeracji, a w konsekwencji truje ludzi.

Do tego używanie paliw niskiej jakości (np. węgiel brunatny, węgiel z importu) potęguje szkodliwość tego zjawiska. Kwestie ekonomiczne mają tu ogromne znaczenie – bo im tańszy węgiel, tym gorszej jest jakości. Jego niska cena zaś to wystarczający argument, aby taki opał cieszył się dużym powodzeniem. Tymczasem niskiej jakości węgiel lub muł węglowy ma bardzo dużą zawartość popiołu, co skutkuje podwyższoną emisją pyłów i jest źródłem metali ciężkich, np. niebezpiecznej rtęci.

Spaliny, przemysł i rolnictwo

Za słabej jakości powietrze w Polsce odpowiada również transport. Liczba samochodów sukcesywnie rośnie, a do tego sprowadzamy z zagranicy stare samochody, które emitują ogromne ilości zanieczyszczeń, nie tylko z rur wydechowych, ale również ze starych części samochodowych np. zużytych opon czy klocków hamulcowych.

Mimo, że wciąż wysoki, na szczęście udział przemysłu w tym niechlubnym procederze w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat systematycznie spada. Najwięcej szkodliwych substancji pochodzi z energetyki węglowej, hut i koksowni, które emitują ogromne ilości metali ciężkich, przede wszystkim rtęci, dwutlenku siarki, tlenków azotu i pyłów zawieszonych.

Swoja cegiełkę dokłada również rolnictwo, które na masowa skale korzysta z chemicznych oprysków przeciw szkodnikom atakującym rośliny, które również się ulatniają.

Źródła smogu

Źródło danych: EEA, „Air quality in Europe – 2017 report” (Jakość powietrza w Europie – sprawozdanie z 2017 r.), 2017 r., s. 22.